کوچ تلگرام‌نشین‌ها به واتس‌آپ

به گزارش اقتصادآنلاین به نقل از اعتماد، کمتر از دو سال پس از امضای دستور فیلتر تلگرام در مهر ماه 1398 هم سرکرده کانال آمدنیوز دستگیر شد و هم دادستانی که زیر حکم فیلتر تلگرام را امضا کرده بود. این دو اتفاق در کنار رشد بی‌سابقه فروش فیلترشکن، زمزمه‌هایی را مبنی بر رفع ‌فیلتر تلگرام مطرح کرد و این زمزمه‌ها بر مبنای این فرض شکل گرفت که یکی از دلایل اصلی فیلتر تلگرام کانال‌هایی مانند آمدنیوز بود که به انتشار اخبار کذب و ایجاد اغتشاش مشغول بودند.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

اما به زعم جعفر محمدی، عضو هیات مدیریت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای و عضو کمیته راهبری مرکز نوآوریICT دانشگاه شریف در گفت‌وگو با «اعتماد» شاید کانال‌های تلگرامی درباره زمان محدودی می‌توانستند، منبع اغتشاش و شایعات باشند اما زیان ورود واحد پولی دیجیتالی تلگرام به کشور و البته سودهای فراوان ناشی از فروش فیلترشکن، وزنه بیشتری داشتند.

واحد پولی دیجیتال تلگرام به نام «گرام» قرار است تا 9 آبان به بازار عرضه شود و همین امر نگرانی‌های زیادی را در خصوص چرخه مالی کشور ایجاد کرده بود اما با توجه به آخرین مطالعات ایسپا، در حال حاضر 42.4 درصد از کاربران فضای مجازی از تلگرام استفاده می‌کنند و بخشی از سود این کار در قالب هزینه‌های سرور به خارج از کشور منتقل می‌شود. عضو هیات مدیریت سازمان نظام صنفی یارانه‌ای با «اکوسیستم» خواندن تلگرام، دلیل استقرار کاربران در تلگرام را مربوط به دیگر ویژگی‌های این اپلیکیشن می‌داند. به زعم او فیلتر بودن دیگر پایگاه‌های چرخش آزاد اطلاعات مانند یوتیوب و توییتر، تمام امکانات اطلاع‌رسانی و تولید محتوا را به یک اپلیکیشن محدود کرده است.

به همین دلیل کاربر ایرانی حاضر است با خرید فیلترشکن و بزرگ‌ کردن قدرت و ثروت افرادی خاص و به‌ خطر انداختن امنیت تلفن‌ همراه خود همچنان کاربر تلگرام باقی بماند.

خروج ارز: تلگرام یا گرام؟

ورود به حوزه مالی با ارز رمزنگاری شده گرام و تهدیدات اقتصادی آن برای کشور یکی از مهم‌ترین عواملی است که به زعم عضو هیات‌مدیره سازمان نظام صنفی رایانه‌ای در فیلترینگ تلگرام موثر بود. تلگرام در مرحله پیش‌انتشار توانست با جذب سرمایه‌ای معادل 1.7 میلیارد دلار از شرکت‌ها و سرمایه‌گذاری‌های خصوصی این طرح جاه‌طلبانه را استارت بزند. طبق برنامه اعلامی نیز انتظار می‌رود در آبان ماه سال جاری این رمز ارز به 350 میلیون کاربر تلگرام عرضه شود.

محمدی با اشاره به اینکه کنترل رمزارزها از حیطه دولت‌ها خارج است در گفت‌وگو با «اعتماد» زیان مالی این رمزارز را به کشور سنگین برآورد کرد و همین عامل را در زمره اصلی‌ترین دلایل بالقوه فیلترینگ تلگرام برشمرد. این عامل در کنار عامل بالفعل جوسازی‌ها و تلاش‌های مافیای فروش فیلترشکن‌ها احتمالا تاثیر بیشتری در فیلترینگ تلگرام داشته تا وجود کانال‌های تلگرامی مثل آمدنیوز زیرا حوزه تاثیر چنین کانال‌هایی بازه‌های زمانی محدود بوده اما زیان ورود رمزارز و البته سودهای فراوان ناشی از فروش فیلترشکن، وزن بالایی داشته‌اند.

با اینکه مخاطرات زیادی در یکه‌تازی تلگرام در فضای ارتباطات کشور وجود دارد اما نگاهی به همین بازار پرسود فروش فیلترشکن نشان می‌دهد که عملا فیلترینگ تلگرام نتوانسته است مانع موثری برای جلوگیری از رخداد این مخاطرات باشد. سایت‌های فروش فیلترشکن ارز را به دست سرور‌های خود در خارج از کشور می‌سپارند و با اینکه همین امر هم برای ذی‌نفعان سودآور است اما بخشی از هزینه خرید فیلترشکن عملا از کشور خارج می‌شود.

مافیای فیلترشکن و تجارت چند صد میلیاردی

23 دی ماه 1396 تلگرام که به مدت محدودی از دسترس خارج شده بود دوباره در دسترس قرار گرفت. در همین تاریخ روزنامه ایران در گزارشی خبر از افزایش یک‌هزار و 650 درصدی دانلود فیلترشکن «سایفون» داد. ایران به نقل از «مادربورد» از دانلود روزانه 700 هزارتایی این فیلترشکن خبر داد و فیلترشدن تلگرام از همان هفته ابتدایی کاربران 40 میلیونی تلگرام را به سمت نصب انواع فیلترشکن‌های رایگان و پولی سوق داد. تجارت چند صد میلیاردی فروش فیلترشکن و مافیای قدرتمند پشت آن به اظهارات محمدجواد آذری‌جهرمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات در صحن علنی مجلس نیز کشیده شد. آذری‌جهرمی در 11 شهریور سال جاری و در جلسه علنی مجلس از تجارت پرسود فیلترشکن‌ها پرده برداشت و گفت با اینکه افراد پشت این تجارت مشخص هستند اما برخوردی با آن نمی‌شود، فیلترشکن‌ها به راحتی فروخته می‌شوند و «شاهد تجارت چند صد میلیاردی در این حوزه هستیم.» اما ریشه این فروش‌های میلیاردی فیلترشکن ارتباط مستقیم با عدم مهاجرت بخش زیادی از کاربران تلگرام به اپلیکیشن‌های دیگر دارد. به گفته محمدی می‌توانیم، تعداد استفاده‌کنندگان فیلترشکن را هم‌تراز با کاربران تلگرام بدانیم. طبق آخرین آمار ایسپا در حال حاضر 42.4 درصد از کاربران شبکه‌های اجتماعی از تلگرام استفاده می‌کنند و بخش عمده‌ای از آنها از فیلترشکن‌های پرخطر رایگان استفاده می‌کنند ‌که یک چالش بزرگ امنیتی برای کشور به وجود آورده‌اند. به دلیل حجم بالای استفاده‌کننده حتی نسبت پایینی که از فیلترشکن‌های پولی استفاده می‌کنند، ‌سود کلانی را روانه جیب مافیای این حوزه می‌کنند. طبیعتا این بازار میلیاردی به تقاضا نیاز دارد و آن مافیایی که آذری‌جهرمی از آن یاد می‌کند، بازار بزرگش را تقویت می‌کند تا با فیلتر شدن دیگر ابزارها همچنان مشتریان فیلترشکن‌های خود را متقاضی نگه ‌دارد.

مقصد کوچ: واتس‌آپ

فیلتر شدن تلگرام با هدف مهاجرت کاربران ایرانی به سمت اپلیکیشن‌های پیام‌رسان داخلی صورت گرفت. معاون امور فضای مجازی دادستانی کل کشور به وزارت ارتباطات تکلیف کرد که از ناحیه شورای عالی فضای مجازی تسهیلات موثر در اختیار پیام‌رسان‌های داخلی قرار دهد. با اینکه پیش از آن از طرف دولت 10 سرور و کمک 5 میلیارد تومانی کشور به پیام‌رسان‌های داخلی اعطا شده ‌اما این تسهیلات به هیچ‌وجه کافی نبوده است تا جایی که مدیر پیام‌رسان سروش در خرداد 97 این مبالغ را برای تجهیز زیرساخت‌ها ناکافی دانست و گفت که تمام وام 5 میلیارد تومانی بابت نرخ پهنای باند را پرداخت کرده‌ است. با اینکه قرار بود کوچ کاربران از تلگرام به این اپلیکیشن‌های ایرانی محقق شود اما نتایج نظرسنجی ملی مرکز افکارسنجی دانشجویان ایران در دو نوبت اسفند 97 و تیر 98 موید نتیجه‌ای غیر از این است. طبق گزارش اسپا از اسفند 97 تا تیر ماه 98 واتس‌آپ اپلیکیشنی است که با رشد 17.7 درصدی در حال حاضر محبو‌ب‌ترین شبکه اجتماعی میان ایرانیان است و در حال حاضر از تلگرام و اینستاگرام هم پیشی گرفته است. در حالی که همین نظرسنجی در اسفند ماه 1397 اقبال کاربران ایرانی را با 55.9 درصد به تلگرام نشان می‌داد. به نظر می‌رسد فیلترینگ تلگرام باعث کوچ 13.5 درصدی کاربران فضاهای مجازی شده است اما این کوچ با وجود تمام برنامه‌ها و تمهیداتی که برای آن در نظر گرفته شده بود به اپلیکیشن‌های ایرانی صورت نگرفت و فیلترینگ تلگرام استفاده از واتس‌آپ را افزایش داده است. نتایج تحقیقات تیر ماه 1398 نشان می‌دهد که اپلیکیشن‌های سروش با 2.8 درصد، ایتا با 1.3 درصد، بله با 0.7درصد، آی‌گپ با 0.6درصد، گپ با 0.5درصد، بیسفون با 0.2و ساینا با 0.1 درصد سر جمع حتی نتوانستند به جایگاه 15 درصدی که وزیر ارتباطات گفته بود، برسند. تبلیغات برای استفاده از برنامه‌های ایرانی شاید در برهه کوتاهی باعث اقبال مردم به اپلیکیشن‌های ایرانی شد اما این نقطه اوج دیگر تکرار نشد. برای مثال پیام‌رسان‌سروش در فروردین 1397 و پیش از فیلتر تلگرام حدود دو درصد عضو داشت که این رقم در خرداد ماه به 13.5 درصد رسید و بعد روند رو به نزول خود را تجربه کرد تا اینکه در مهر ماه همان سال به 4.3 و در تیر ماه 1398 به 2.8 درصد رسیده است. تحریم اپلیکیشن‌های خارجی به نفع توسعه نمونه‌های داخلی یکی از سیاست‌های شکست ‌خورده‌ای است که به زعم جعفر محمدی از قبل هم پیش‌بینی شده بود؛ امری که به نقل از محمدی هم متخصصان حوزه به آن واقف بودند و هم عموم بخش خصوصی. دولت نیز به تازگی به این اطمینان رسیده که نمی‌توان برای گسترش و توسعه محصول داخلی بدون فرهنگ‌سازی و بدون ایجاد جایگزین‌های مناسب، نمونه‌های خارجی را از میدان به در کرد. این سیاست در زمان‌های مختلف شکست خورده است. محمدی یکی از مهم‌ترین ضربه‌ها به پیام‌رسان‌های داخلی را آیین‌نامه حمایت از پیام‌رسان‌های داخلی می‌داند. در واقع تصریح تلاش حاکمیت در این دستورالعمل برای به دست گرفتن کنترل داده‌های بخش خصوصی و رویکرد سلبی آن در مواجهه با سایر موارد امری بود که بیشترین ضربه را به امثال سروش و بله و بیسفون زد.

اگر وایبر فیلتر نمی‌شد

«اگر وایبر فیلتر نمی‌شد شاید مردم به تلگرام کوچ نمی‌کردند.» محمدی با گفتن این نکته تایید می‌کند که علت ماندگاری مردم در تلگرام ورای ابزار پیام‌رسانی آن است. تلگرام ابزار چند کاره‌ای است که در غیاب توییتر، فیس‌بوک، یوتیوب، ابزارهای تبلیغات، پلتفرم‌های کسب‌وکاری و... نقش اطلاع‌رسانی، خبررسانی، تولید محتوا، فروش و کسب‌و‌کار را همزمان به عهده گرفته و تبدیل به یک «اکوسیستم» شده است. به زعم او اگر دولت می‌خواست مردم از تلگرام کوچ کنند در وهله اول لازم بود، جایگزین‌هایی برای این ابزارها پیدا کند. در واقع اگر شبکه‌های کم‌مخاطره‌ای مثل یوتیوب و توییتر فیلتر نبودند و نیازهای کاربران در جای درست تامین می‌شد، مردم حاضر نمی‌شدند که امنیت خود را به خطر انداخته و هزینه کنند. در این حالت مردم می‌توانستند برای نیاز «پیام‌رسانی» به سایر اپلیکیشن‌های پیام‌رسان مراجعه کنند.

منبع: اقتصاد آنلاین

کلیدواژه: تلگرام واتس آپ فیلتر تلگرام

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.eghtesadonline.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «اقتصاد آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۲۵۵۴۹۸۱۰ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

رمز‌های عبور‌امن سدی مقابل هکر‌ها

با توجه به فراگیر شدن اینترنت و افزایش تعداد کاربران اینترنت، موبایل و کامپیوتر‌ها و به موازات آن روند رو به رشد تعداد هکر‌ها و مجرمان سایبری، رمز‌های عبور به یکی از گلوگاه‌های امنیت در زندگی مردم تبدیل شده است. به همین دلیل هم هر سال روز دوم ماه مه به عنوان روز جهانی پسورد (رمز عبور) در دنیا جشن گرفته می‌شود تا نگاه‌ها به اهمیت انتخاب رمز‌های عبور قدرتمند جلب شود و در نتیجه، شاهد ناکامی هکر‌ها و مجرمان سایبری باشیم. ما از رمز‌های عبور برای امن سازی خصوصی‌ترین بخش‌های زندگی خود استفاده می‌کنیم تا از داده‌ها و اطلاعات مالی، شخصی، سوابق سلامت و اطلاعات ایمیل‌هایمان محافظت کنیم.

ضربه ۸ تریلیون دلاری حملات سایبری
گزارش‌ها نشان می‌دهد، حملات سایبری در سال ۲۰۲۳ حدود ۸ تریلیون دلار به اقتصاد جهان ضربه زده که بخش عمده این حملات موفق ناشی از انتخاب گذرواژه‌های ناامن و هموار کردن راه هکر‌ها بوده است. طبق گزارش مجله cybersecurityventures، حملات سایبری در سال ۲۰۲۳، هر ماه ۶۶۷ میلیارد دلار و هر هفته حدود ۱۵۴ میلیارد دلار هزینه به جهان تحمیل کرده است. به هر حال مجرمان سایبری همه جا هستند و تنها رمز‌های عبور قدرتمند می‌توانند به عنوان نخستین خط دفاعی دیجیتال، حریم خصوصی ما را حفظ کنند. رمز‌های عبور موضوع تازه‌ای نیستند و از گذشته‌های دور که مردم نیاز به حفظ اسرار خود داشته‌اند، رمز عبور هم وجود داشته است. اما حالا با توجه به زندگی دیجیتالی امروزه، این موضوع اهمیت بیشتری پیدا کرده است چرا که گاه این رمز‌های عبور، مرز بین موفقیت و ناکامی ما محسوب می‌شوند. بی‌توجهی به انتخاب یک رمز مناسب می‌تواند منجر به خالی شدن حساب بانکی شما یا لو رفتن بسیاری از داده‌های شخصی، علمی و موارد دیگر شود.

 افزایش حملات سایبری در جهان
بسیاری معتقدند در شرایط کنونی که به خاطر وقوع جنگ‌های مختلف در جهان حملات سایبری در سراسر دنیا دو چندان شده است، تنها داشتن یک پسورد قوی می‌تواند از اطلاعات کاربران محافظت کند. از سوی دیگر پیش از این ممکن بود کاربران فقط به یک یا دو رمز عبور نیاز داشته باشند، اما از آنجا که این روز‌ها بیشتر مردم در تعداد زیادی از شبکه‌های اجتماعی عضو هستند و از اپلیکیشن‌های متعدد مالی، تناسب اندام، سلامت و سایر موارد استفاده می‌کنند، بیشتر مردم ده‌ها رمز عبور دارند که برای ساخت آنها باید از کاراکتر‌های خاصی (اعداد، حروف بزرگ، نمادها) استفاده کنند؛ هرچه تنوع این کاراکتر‌ها در رمز‌های عبور انتخابی بیشتر و پیچیده‌تر باشد، به معنای امنیت بیشتر کاربر در مواجهه با هکر‌ها و مجرمان سایبری است. در واقع روز جهانی رمز عبور راهکاری برای هشدار به جهان و گسترش آگاهی درباره استفاده از رمز‌های عبور قوی برای محافظت از کاربران در برابر مجرمان سایبری است.
 
این رمز‌های عبور ناامن
محققان حوزه سایبری تاکنون گزارش‌های متعددی از میزان آسیب‌پذیری اکانت‌های کاربران ارائه کرده‌اند و مجله خبری بیزینس اینسایدر در تازه‌ترین گزارش خود آمار وحشتناکی از وضعیت فعلی امنیت رمز عبور‌ها و میزان آسیب‌پذیری اکانت‌های کاربران ارائه داده است؛ رمز‌های عبوری که بسیار ساده و قابل حدس زدن توسط هکر‌ها هستند و از ناامن‌ترین و بدترین آنها می‌توان به ۱۲۳۴۵۶، ۱۲۳۴۵۶۷۸۹، PASSWORD، ۱۲۳۴۵، ۱۲۳۴۵۶۷۸ و تکرار اعداد همچون ۱۱۱۱۱۱ اشاره کرد که هکر‌ها می‌توانند آنها را در عرض چند ثانیه هک کند. خطر این رمز‌های عبور ناامن آنجا بیشتر به چشم می‌آید که در این گزارش اشاره شده است، هکر‌ها می‌توانند به ۹۸ درصد از تمام حساب‌های کاربری که از چنین گذرواژه‌هایی استفاده می‌کنند دسترسی یابند.

در این گزارش آمده است، بیشتر مردم از رمز‌های عبور یکسان برای اکانت‌های مختلف خود در شبکه‌های اجتماعی، وب‌سایت‌ها و اپلیکیشن‌های بانکی استفاده می‌کنند و حتی سال‌ها این رمز را تغییر نمی‌دهند؛ موضوعی که به نفع هکرهاست و این مجرمان سایبری با استفاده از چنین باگ بزرگی، به هک‌های موفقی می‌پردازند؛ بنابراین می‌توان روز جهانی رمز عبور را تلاشی برای محافظت بیشتر از کاربران در برابر هکر‌ها و کلاهبرداران سایبری دانست. برگزارکنندگان این روز می‌خواهند به جهان درباره اهمیت داشتن رمز عبور قوی آموزش دهند و به کاربران یادآور شوند که انتخاب گذرواژه‌هایی همچون تاریخ تولد، نام حیوانات خانگی، اعداد تکراری، تاریخ ازدواج، نام و نام خانوادگی یا نام همسر، اشتباه بزرگی است. این روز درواقع تأکیدی بر لزوم انتخاب رمز‌های عبور طولانی و پیچیده و بدون اشاره به اطلاعات واقعی کاربران، ترکیبی از اعداد و حروف کوچک و بزرگ و همچنین اضافه کردن فاصله در ترکیب گذرواژه است. همچنین برگزارکنندگان این روز به کاربران توصیه می‌کنند که حتماً مطمئن شوند رمز عبور آنها حداقل ۱۲ کاراکتر است تا امکان حدس زدن آن توسط هکر‌ها کمتر شود.

منبع: روزنامه ایران

باشگاه خبرنگاران جوان وب‌گردی مناسبتی